Tên tiếng Hán: 中药滑石 t
Tên dùng trong đơn thuốc: Hoạt thạch, Phi hoạt thạch (hoạt thạch phi qua nước), Khối hoạt thạch (hoạt thạch miếng), Hoạt thạch phấn (bột hoạt thạch).
Bào chế: Gọt cạo bỏ tạp chất, giã thành cục hoặc dao cạo thành bột, hoặc dùng nước phi chể bột mịn.
Tính vị quy kinh: Hoạt thạch vị ngọt, nhạt, (đạm) tính bình. Vào hai kinh vị, bàng quang.
Công dụng: Lợi tiểu tiện, thấm thấp nhiệt.
Bán Hoạt thạch chất lượng cao như hình, hàng nội địa Trung Quốc. Liên lạc số điện thoại ở trên hoặc gửi email ở phần Liên hệ
Chủ trị:
- Chữa cảm nắng tích nhiệt, thủy tả, thủy thũng.
- Chữa bệnh đi đái buốt, nhiệt lỵ, hoàng đảm và phiền khát (buồn bực và khát nước)
Ứng dụng và phân biệt:
- Hoạt thạch thể trơn chủ về lợi khiếu vị đam chủ về thấm thấp, tẩy rửa được lục phủ (Đởm, vị, đại tràng, tiểu tràng, bàng quang, tam tiêu) mà không sợ bị xung khắc và công phạt, nhất là mùa hạ thì thường dùng.
- Hoạt thạch sáu đồng cân thêm Cam thảo một đồng cân, gọi là “Lục nhất tán”, lại còn gọi là “Thiên thủy Tán”, có thể thanh nhiệt thấm thấp. Nếu cho thêm Chu sa vào nữa goi là “Ích nguyên tán” kiêm an được thần, hoặc gia Thanh đại, gọi là “Bích ngọc tán” kiêm mát được gan; hoặc gia Thạch cao, gọi là “Ngọc tuyền tán”, kiêm giải được vị nhiệt.
Kiêng kỵ: Người có chứng dương hư mà không thuộc thấp nhiệt và tỳ hư hạ hãm thì cấm dùng.
Khối hoạt thạch
Liều lượng: ba đồng cân đến bốn đồng cân
Bài thuốc ví dụ: Bài Lục nhất tán, (Lưu – Hà – Gian phương) chữa người nóng, nôn, ỉa chảy bệnh đường ruột đi lỵ đỏ hoặc thuần mũi trắng, đi đái buốt nhắt, thông lợi tiểu tiện, thiên chữa về đi đái buốt có sỏi (thạch lâm)
Hoạt thạch, Cam thảo, cùng tán bột nhỏ, sắc nước hoặc hòa với nước uống.
Tham khảo: Hoạt thạch làm thuốc tán phải tán thật nhỏ mịn, nếu không thì sẽ tổn thương đến vị, khó nuốt. Bột hoạt thạch có thể dùng láng bọc ngoài thuốc viên.
Theo: Đông dược thiết yếu – Viện Nghiên Cứu Trung Y
Bộ Y tế nước Công hòa Nhân Dân Trung Hoa
Người dịch : Lương y Trần Văn Quảng
Hiệu đính : Lương y Vũ Xuân Quang
Trung Ương Hội Đông Y Việt Nam
