Tên tiếng Hán: 馬齒莧
Tên dùng trong đơn thuốc: Mã sỉ hiện, Mã xỉ hiện, Cửu đầu sư tử thảo (Cỏ sư tử chín đầu), Trường mệnh thái (rau sống lâu, sống đời).
Phần cho vào thuốc : Toàn thảo.
Bào chế : Rửa sạch, dùng sống.
Tính vị quy kinh : Mã sỉ hiện vị chua, tính hàn. Vào hai kinh vị, đại tràng.
Công dụng : Thanh nhiệt, giải độc, tán huyết sát trùng.
Chủ trị :
- Chữa chứng lỵ bị nặng, tức, trướng căng, mót đi mà rặn không ra (lý cấp hậu trọng), hoặc chứng lỵđi ra chất nhầy đỏ, trắng.
- Giã nát đắp ngoài giải ung nhọt tấy đỏ sưng đau, nhọt độc lâu năm.
Kiêng kỵ : Nếu đại tiện đã đi lỏng và chứng lỵ không phải thấp nhiệt đình trệ thì kiêng dùng.
Liều lượng : Năm đồng cân đến hai lạng.
Bài thuốc ví dụ : Bài Mã sỉ hiện cao (Y tôn kim giám phương) chữa rụng tóc hói đầu, mặt sưng, môi căng, hắc lào chảy nước (thấp tiển), hậu bối, nhọt lâu ngày, nhọt ở bắp chân (liêm sang), nhọt giang mai, đàn bà mọc nhọt ở dưới rốn, trẻ em bị đơn độc (da nổi từng quầng sưng, đỏ ửng, phần nhiều mọc ở bắp chân hoặc ở mặt, nóng sốt nguyên nhân do nhiệt độc gây nên).
Mã sỉ hiện không kể liều lượng, nấu đặc như cao bôi vào, nếu có loại tươi thì giã lấy nước cốt bôi đắp vào.
Tham khảo : Mã xỉ hiện trong vườn ngoài bãi chỗ nào cũng mọc, giữa mùa hạ, nhiều người hái về luộc lên phơi khô làm rau ăn. Mặt lá trên xanh, mặt sau đỏ úa, thân dầy đỏ. Tính vốn âm hàn, phơi dưới trời nắng chang chang cũng không dễ khô héo, cho nên hay về thanh hỏa thấp nhiệt, thanh lợi tiểu ứ trệ. Cứ bệnh do thấp nhiệt sinh ra, không kể trong hay ngoài đều có thể chữa được, càng thích hợp với chứng lỵ nặng tức trướng căng.
Theo: Đông dược thiết yếu – Viện Nghiên Cứu Trung Y
Bộ Y tế nước Công hòa Nhân Dân Trung Hoa
Người dịch : Lương y Trần Văn Quảng
Hiệu đính : Lương y Vũ Xuân Quang
Trung Ương Hội Đông Y Việt Nam
){kind=link}