Tên tiếng Hán: 膃肭臍
Tên dùng trong đơn thuốc: Hải cẩu thận (Dái chó biển), Ốn nột tề, Ôn nạp tề, Cốt nột.
Phần cho vào thuốc: Ngọc hành và dái của hải cẩu.
Bào chế: Ngâm rượu một đêm, lấy giấy bọc lại nướng trên lửa nhỏ cho giòn, giã nhỏ để dùng.
Tính vị quy kinh: Vị mặn, tính rất nóng (đại nhiệt). Vào kinh thận.
Công dụng: Hải cẩu thận ấm thận trợ dương, ích tinh bền tinh.
Chủ trị: Chữa liệt dương, hoặc dương vật có lên nhưng không cứng, có cứng nhưng không được lâu, hoặc lãnh tinh, di tinh, hoặc lưng, gối lạnh đau ê ẩm, hạ bộ hư hàn.
Kiêng kỵ: Nếu người âm hư hỏa bốc lên ho lao nóng âm ỉ trong xương và dương sự dễ bốc thì kiêng dùng.
Liều lượng: Một bộ (1 cỗ), từ 8 phân đến ba đồng cân.
Bài thuốc ví dụ: Bài ốn nột tề hoàn (Thái bình huệ dân hòa tễ phương) bổ hư tráng khí, làm ấm lưng trừ tà, ích tinh tủy, điều hòa tì vị, ăn uống ngon miệng, nhan sắc đẹp tươi. Chữa 5 chứng lao, 7 chứng thương (đã chú ở phần trên N.D.), chân khí hư nhược, vùng rốn, bụng lạnh đau, chân tay, mình mẩy đau ê ẩm, lưng co cứng, chân gối yếu mềm, sắc mặt đen sạm, cơ bắp gầy mòn, mắt mờ tai ù, miệng đắng lưỡi khô, vùng dưới sườn đau nhói ăn uống không ngon miệng, tâm thường buồn bã, đêm ngủ nhiều mộng lạ, ngày thì uể oải mệt mỏi, đi đái nhiều và đi luôn, đi xong thường còn són lại, phòng sự rất yếu, hoặc nằm mơ đi lại với đàn bà, và các chứng hư nhược do phong tà và lãnh khí uẩn kết lâu ngày trong cơ thể (cố lãnh), đều nên uống vị thuốc này.
Ốn nột tề (Hải cẩu thận), Náo sa, thịt dê nạc, Tủy dê, Trầm hương, Thần khúc, đem sáu vị thuốc trên cho vào nồi bạc (nay dùng nồi nhôm), rồi đổ rượu ngon một đấu (đơn vị đo lường cũ. Một đấu bằng 10 thăng, mỗi thăng một lít) vào nấu nhỏ lửa cô thành cao để nguội rồi cho những vị thuốc dưới đây vào cùng trộn:
Dương khởi thạch, Nhân sâm, Bổ cốt chi (phả cố chỉ), Chung nhũ phấn, Ba kích, Xuyên khung, Nhục đậu khấu, Tử tô tử, Chí sác, Mộc hương, Tất trừng già, Hồ lô ba, Thiên ma, Thanh bì, Đinh hương, Hồi hương, Nhục quế, Tân lang, Tật lê tử (sa uyển tật lê), Đại phúc tử, Sơn dược, Nhục thung dung, Bạch đậu Khấu, Đại phụ tử. Các vị trên đây bào chế từng vị, tán nhỏ rây bột, rồi trộn với cao nói ở trên, cho vào cối giã khoảng hơn một ngàn chày, viên to như hạt ngô, mỗi lần uống 20 viên, uống vào lúc đói với rượu hâm nóng hoặc nước muối cũng được.
Theo: Đông dược thiết yếu – Viện Nghiên Cứu Trung Y
Bộ Y tế nước Công hòa Nhân Dân Trung Hoa
Người dịch : Lương y Trần Văn Quảng
Hiệu đính : Lương y Vũ Xuân Quang
Trung Ương Hội Đông Y Việt Nam
